Krasienin

Krasienin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Niemce. W latach 1952-1954 miejscowość była siedzibą gminy Krasienin. Wieś Krasienin położona jest na skrzyżowaniu dróg przebiegających z południa na północ (Jakubowice-Starościn) i ze wschodu na zachód (Nasutów-Garbów) – drogi 809 i 828.

 

 

 

Murowany dwór zajmuje centralne położenie na lokalnym wzniesieniu, dominując w krajobrazie wsi. Wzniesiony został w pierwszej połowie XIX w., zapewne na miejscu wymienianego w piśmiennictwie od XVI w. folwarku. W roku 1612 właścicielem był Adam Czerny. Przez prawie cały wiek XVIII Krasienin należał do rodziny Łosiów. Następnie został sprzedany Morozewiczom, którzy utracili go za udział w powstaniu listopadowym. Powtórnie wrócił do rąk Morozewiczów w 1838 roku. 

 

W 1857 roku Krasienin znów zmienił właścicieli, dobra zostały rozparcelowane, a dwór powoli popadał w ruinę, aż do 1913 roku. Wtedy to kupiła go Irena Kosmowska. Za jej sprawą dwór w Krasieninie stał się siedzibą Żeńskiej Szkoły Rolniczej.  Klasycystyczny dwór jest dziś obiektem częściowo przekształconym, założonym na planie prostokąta. Budynek jest parterowy z piętrową częścią środkową i użytkowym poddaszem, podpiwniczony. Od frontu posiada czterokolumnowy portyk, od tyłu trójboczny ryzalit. Dworek wpisany został do rejestru zabytków pod numerem A/612 i podlega ochronie prawnej. Przy dworze znajduje się ogród o powierzchni ok. 1 ha. z zachowaną niewielką częścią spacerową.Układ przestrzenny dawnego zespołu dworskiego został poważnie zatarty ze względu na podział między różnych użytkowników, tj. Ośrodek Zdrowia oraz Spółdzielnię Kółek Rolniczych w Elizówce, a także z powodu wyniszczenia znacznej ilości drzew, zatarcia dróg i usunięcia części dawnych budynków gospodarczych. Układ kompozycyjny całego ogrodu jest prosty, o wyraźnej osiowości przedłużonej starą aleją lipową, biegnącą w kierunku Majdanu Krasienińskiego zwaną „Królewską”. Park poważnie zniszczony pod pola uprawne. Znaczną część drzewostanu wycięto, a budynki gospodarcze zburzono. Podstawową cechą kompozycyjną ogrodu była osiowość mająca swoje przedłużenie w alei lipowej, zwanej Królewską, biegnącej w stronę Majdanu Krasienińskiego. 

 

Pierwsze wzmianki dotyczące wsi Krasienin pojawiają się w źródłach pisanych na początku XV wieku. Dzięki nim można prześledzić zmiany pisowni nazwy miejscowości: w 1407 r. – Crasschenyno, 1419 r.- Crasszenyn, 1420 r.- Crasinin, 1460 r.- Craszenyn. Historia Krasienina związana jest z Jakubowicami Konińskimi. Obie miejscowości połączone były aleją lipową. Wieś wraz z okolicznymi miejscowościami była własnością szlachecką. Szlacheccy właściciele wsi to chronologicznie: 1407 r.- dziedzic Marcin Koniński, 1418-20 – Dziersław z Witowic i Woli Konińskiej, 1460 – Jakub Koniński z Jakubowic, 1470-80 – Jakub Koniński herbu Rawa, 1496 – Marcin Koniński. Później dobra kilkakrotnie zmieniały właścicieli. 

 

Już w drugiej połowie XV wieku wieś stała się siedzibą parafii. Pierwsze wzmianki na ten temat mówią, że w 1460 r. Jakub Koniński nadał nowo erygowanej parafii w Krasieninie 3 łany miary lubelskiej, staw na końcu wsi, łąki pod lasem, karczmę, 2 zagrodników, 50 grzywien dziesięciny z ról folwarcznych w Jakubowicach i Krasieninie. Jednocześnie Jakub Koniński zobowiązał się, że własnym kosztem zbuduje kościół, plebanię i karczmę, zakupi księgi i sprzęty liturgiczne. I tak się stało. W latach 1470-80 został wzniesiony drewniany kościół pw. Św. Sebastiana. W okresie reformacji, w drugiej połowie XVI w. świątynia znajdowała się w rękach kalwinów. Należał do nich kolator kościoła Paweł Czerny. 

 

W połowie XVII w. krasienińskie dobra znajdowały się w posiadaniu rodu Michałowskich. Z fundacji Marianny Michałowskiej został wzniesiony drugi murowany kościół pw. Narodzenia NMP i Św. Sebastiana, który zachował się do chwili obecnej. Kościół zniszczony był przez wojska szwedzkie, następnie remontowany i konsekrowany w 1745 r. 

 

Obok świątyni znajduje się cmentarz kościelny ogrodzony murem z czterema kapliczkami z XVIII i XIX w. Obok cmentarza kościelnego znajduje się murowany budynek parafialny z początków XX w. Niedaleko kościoła, za sąsiadującą z nim szkołą podstawową i gimnazjum, rozpościera się cmentarz parafialny, użytkowany od drugiej połowy XIX w. Najstarszy nagrobek wzniesiona tam w 1886 r. W XVIII i XIX w. przy kościele znajdował się szpital dla ubogich. Istniała też tutaj szkoła parafialna oraz biblioteka gromadząca w XVII w. kilkanaście dzieł. Pod koniec XIX wieku parafia Krasienin należała do dekanatu lubartowskiego i skupiała 773 wiernych. Zaś sama wieś liczyła w 1827r. 438 mieszkańców i 48 domów.