Sobieszyn

Sobieszyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Ułęż.

 

W skład zespołu parkowo – pałacowego w Sobieszynie powstałego na początku XIX w. rozbudowanego w 2 połowie XIX w.wchodzą :

 

 

Jest to przykład organizacji przestrzeni integralnie łączącej elementy architektoniczne z zielenią i wodą pełniącej jednocześnie funkcję siedziby ziemiańskiej i centrum zarządzania przynależnymi folwarkami o dużych wartościach estetycznych , historycznych i przyrodniczych. Dawny zespół pałacowo – parkowy , klasycystyczny pałac w Sobieszynie stoi na trasie nadwieprzańskiej skarpy w odległości 10 km od Kocka.

Wieś od początku swojego istnienia należała do rodu używającego herbu Janina. Gałąź rodu Janina zamieszkująca Sobieszyn przyjęła nazwisko od wsi – Sobieski. Jednym z właścicieli wsi był i król Jan III Sobieski. Sobiescy z Sobieszyna używali tytułu de Sobieszyn. W Żółkwi, gdzie znajduje się grób ojca Jana, Jakuba, można odczytać na nagrobku a Sobieszyn Sobieski.W 1648 roku Sobieszyn należy do Zbąskich herbu Nałęcz. Kolejni właściciele (nie zawsze całych dóbr) to: Stanisław Bieniewski, Łukasz Sobieski, Ignacy Twardowski, Franciszek Gastila, Jan Joachim Wagner. Pod koniec XVIII w. lub na początku XIX w. Sobieszyn przechodzi w ręce Tarnowskich i jako wiano zaraz przechodzi w posiadanie Kickich.

W tradycji ustnej zachowało się podanie o założeniu wsi przez Jana III Sobieskiego i osadzeniu tu Tatarów.
Przy drodze z Sobieszyna do Lenda Wielkiego znajduje się stary dąb nazywany Dębem Sobieskiego. Król miał pod tym drzewem wypoczywać, a w dziupli ukryć flaszkę z winem i miecz. Choć dąb stoi przy drodze w lesie jest na tyle charakterystyczny, że trudno go nie zauważyć. Jego pień ma ponad 6m obwodu.

Pałac został wybudowany w I ćwierci XIX wieku. Jego projektantem mógł być Chrystian Piotr Aigner. Od 1830 roku właścicielem majątku był hr. Kajetan Kicki. Właściciel zmarł w 1878 roku pozostawiając w dożywotnim użytkowaniu majątek swojej żonie Zofii z Maszkowskich. Hr. Kajetan Kicki pozostawił po sobie testament, w którym wyraził wolę, aby cały jego majątek przeszedł na cele społeczne. Jego zamierzeniem było stworzenie fundacji mającej na celu kształtowanie wzorowych gospodarstw rolnych.

 

Dochody przychodzące z działalności takich gospodarstw miały być wykorzystywane do tworzenia placówek opiekuńczo- wychowawczych. W rok po śmierci Zofii Kickiej powstała finansowania przez fundację stacja prób melioracyjnych i doświadczeń rolniczych. W roku 1890 stację przekształcono w czołową stację doświadczalno rolniczą w Królestwie Polskim. W 1899 przy stacji założono Nadwieprzańską Spółkę Hodowców Roślin. 

 

W tym samym roku ulokowano w pałacu niższą szkołę rolniczą, która w 1923 przekwalifikowała się na szkołę średnią. Po zakończeniu II Wojny Światowej majątek rozparcelowano, szkole rolniczej pozostawiając tylko jego część. 

 

 

W 1951 roku pałac przeszedł gruntowny remont, podczas którego zmieniono układ pomieszczeń. W latach 60 tych budynek był użytkowany przez Ośrodek Zdrowia i przedszkole. W latach 90 tych pozostawał pusty i zdewastowany.

 

Pałac murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta, podpiwniczony, piwnice przesklepione kolebkowo, piętrowy, z poddaszem przekrytym dachem czterospadowym o połaciach pobitych blachą. Elewacja frontowa 7 osiowa z 3 osiowym, piętrowym ryzalitem lekko wysuniętym poza lico ściany. 

 

Na osi środkowej wejście główne do pałacu spięte parą kolumn toskańskich, dźwigających taras piętra z żeliwną balustradką. Taras poprzedza portfenetr ujęty parą czworobocznych filarów i kolumn toskańskich. Ponad nimi belkowanie i okno o półkolistym obrysie wieńczone zwornikiem. Partia piętra została artykułowana czterema kolumnami jońskimi, dźwigającymi belkowanie oraz ścianę attykową o schodkowym kształcie. 

 

Partia parteru całej elewacji frontowej została boniowana, piętro zostało spięte po obu bokach szerokimi lizenami. 

 

Do pałacu została dostawiona przybudówka, murowana z cegły i otynkowana, o skromnej dekoracji architektonicznej, z zabudowaną sionką, przekryta dachem dwuspadowym o połaciach pobitych blachą. Układ wnętrz dwutraktowy, przekształcony, z przedsionkiem na osi i sienią ze schodami prowadzącymi na piętro, zlokalizowaną na prawo od niego. Całość skomponowana w duchu klasycyzmu.

 

Wokół pałacu rozciągają się pozostałości po parku krajobrazowym ze stawami.

 

Po obu stronach dziedzińca w I ćwierci XIX wieku umieszczono dwie oficyny. Murowane z cegły i otynkowane, posadowione na planie prostokąta, podpiwniczone, piwnice sklepione kolebkowo, parterowe, z poddaszami przekrytymi dachami czterospadowymi. Skomponowane w duchu klasycystycznym.

 

W Sobieszynie warto jeszcze zobaczyć:

 

 

 

Warto również dodać, że Jan III Sobieski pochodził ze znanego rodu Sobieskich z Sobieszyna, który w okresie życia jego dziada Marka Sobieskiego dołączył do grona rodów magnackich.