Pabianice
Dwór znajduje się w centrum Pabianic przy jednej z głównych ulic – Zamkowej, naprzeciwko Starego Rynku. Nie trzeba go długo szukać. Wejście do dworu i muzeum jest bezpłatne. Muzeum można zwiedzać we wtorki i czwartki w godz. 10.00-15.00, w środy i piątki 10.00-18.00, w soboty i niedziele 10.00-14.00.
Pabianice na mapie google
Współrzędne GPS:
N 51°39’50,85”
E 19°21’37,38”
N 51°39’50,85”
E 19°21’37,38”
Późnorenesansowy zamek wzniesiony na planie kwadratu przez W.Lorka w latach 1565-1571. Był własnością biskupów krakowskich. Na narożach posiada dwie baszty. O obronnym charakterze tej budowli świadczą grube mury, skarpy, ryzality oraz okienka strzelnicze. Kilkukrotnie przebudowywany, w XIX wieku pełnił rolę ratusza. Do dziś zachowała się piękna renesansowa attyka.
Do rozbiorów dwór pabianicki był siedzibą zarządcy rozległych i bogatych dóbr krakowskiej kapituły katedralnej, rozciągających się wokół miasta. Później mieścił różne instytucje państwowe.
Na szczęście do dzisiaj przetrwał w prawie niezmienionym kształcie i jest niewątpliwie jednym z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych XVI-wiecznych dworów w Polsce. Obecnie mieści się w nim siedziba muzeum miejskiego, w którym można obejrzeć wystawę poświęconą pradziejom regionu.
Jej ozdobą jest jedyny znaleziony na terenie Polski hełm późnoceltycki z I w. p.n.e., przypominający hełm rzymskiego legionisty, który został wtórnie użyty jako… urna na prochy zmarłego!
Hełm znaleziono w grobie na cmentarzysku tzw. kultury przeworskiej w Siemiechowie nad Wartą, z którego pochodzi również wiele innych bogato wyposażonych grobów wojowników. Twórcy tej kultury prowadzili ożywiony handel z podróżującymi nad Bałtyk kupcami celtyckimi, a następnie rzymskimi, zaś ich potomkowie w okresie wędrówek ludów przyczynili się do upadku cesarstwa i zbudowali na jego gruzach własne państwa.
Pabianice powstały zapewne na przełomie X i XI w. jako niewielka śródleśna osada nad rzeczką Dobrzynką dopływem Neru.
Z tego też okresu pochodzi nazwa miejscowości, której założycielem był prawdopodobnie człowiek noszący imię Fabian (Pabian), dość popularne w sąsiednich Czechach.
Z czasem zapomniano jednak o prawdziwym znaczeniu nazwy i piszący pod koniec XIX w. miejscowy dziejopisarz Maksymilian Baruch na podstawie miejscowych legend wywnioskował, że pierwotna nazwa brzmiała Pobawianice lub Pobijanice od zabawy w tutejszych lasach książąt i polowaniach (bijania) na dziką zwierzynę.
Legenda o księżniczce Pabiance
Tak właśnie przypuszczalnie jest z pabianickim dworem obronnym i kościołem p.w. św. Mateusza. Domniemanym tunelem przemieszczała się oszpecona księżniczka Pabianka. Pabianka była nieszczęśliwa, choć bogata. Bardzo cierpiała z powodu brzydoty. Jej twarz szpeciło trwałe skrzywienie ust. Księżniczka nie chciała pokazywać się światu. Rozkazała przekopać głęboki tunel między zamkiem a kościołem. Tunelem tym w ukryciu przechodziła na nabożeństwa.Świątynia została zbudowana w latach 1572 – 77, według projektu Ambrożego Włocha w stylu późnego renesansu.